Z dniem 1 września 2011 r. na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 2011 (Dz. U. Nr 173, poz. 1032) został połączony Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana i Instytut Energii Atomowej POLATOM. Połączenie instytutów nastąpiło przez włączenie Instytutu Energii Atomowej POLATOM do Instytutu Problemów Jądrowych.

Instytut badawczy o nazwie Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Otwocku-Świerku zwany dalej „Instytutem” działa na podstawie:

1. ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2010 r. Nr 96, poz. 618 z późn. zm.) zwanej dalej „ustawą”;
2. ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. z 2001 r. nr 3, poz. 618 z późn. zm.);
3. zarządzenia Nr 31 Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 1982 r. w sprawie organizacji jednostek naukowo-badawczych i rozwojowych atomistyki (M.P. Nr 32, poz. 279);
4. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 2011 r. w sprawie połączenia Instytutu Problemów Jądrowych imienia Andrzeja Sołtana oraz Instytutu Energii Atomowej POLATOM (Dz. U. Nr 173, poz.1032);
5. ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 84, poz. 455 z późn. zm.);
6. rozporządzenia Rady Ministrów z 31 sierpnia 2016 r. w sprawie reorganizacji Narodowego Centrum Bada ń Jądrowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1448);
7. statutu zatwierdzonego przez Ministra Klimatu dnia 17 czerwca 2020 r.

Nadzór nad Instytutem sprawuje minister właściwy do spraw energii.